Ο Ξενοκράτης ο Χαλκηδόνιος ήταν πλατωνικός
φιλόσοφος και μαθηματικός. Γεννήθηκε περίπου το 396 π.Χ. (ή το 395 π.Χ.) στη Χαλκηδόνα και πέθανε το 314 π.Χ. στην Αθήνα. Ήταν ο τρίτος διευθυντής
(σχολάρχης) της Ακαδημίας μετά τον θάνατο του Πλάτωνα και ανέλαβε μετά το θάνατο
του δεύτερου Σπευσίππου το 339 π.Χ.. Η θητεία του ολοκληρώθηκε μαζί με το φυσικό
του θάνατο το 314 π.Χ. Ο Ξενοκράτης παρ 'όλο που μέχρι την ηλικία των 30 διήγε
βίο άσωτο, όταν εισήλθε στην Ακαδημία Πλάτωνος άλλαξε, και έχαιρε της αμέριστης
εκτίμησης των Αθηναίων ως άντρας ηθικός και εγκρατής. Χαρακτηριστικό είναι πως
αναφορές της εποχής σημειώνουν πως απέκρουσε τις ερωτικές προτάσεις δύο εκ των.
Έργο
Ίσως το σημαντικότερο επίτευγμα του Ξενοκράτη
(πέρα από τα δικά του έργα τα οποία δεν διεσώθησαν στο σύνολο τους) ήταν η
επεξεργασία και συμπλήρωση του όλου πλατωνικού συστήματος, δηλαδή, ενός
οντολογικού και ανθρωπολογικού οικοδομήματος. Βάσει των τίτλων των 72 έργων του
και των λίγων αποσπασμάτων που γνωρίζουμε, τα βασικά στοιχεία του έργου του
συνέκλιναν στη Λογική, τη Γνωσιοθεωρία, και τα Μαθηματικά. Η φυσική και πολιτική
φιλοσοφία δεν ανήκαν στα πεδία ενδιαφέροντός του. Από τα στοιχεία που
διαθέτουμε πρέπει να ήταν ο πρώτος που ανέδειξε την τριμερή διάκριση της Φιλοσοφίας σε λογική, φυσική και ηθική. Ασχολήθηκε κυρίως με τη φύση των Θεών και
τη σχέση τους με τα ουράνια σώματα και την Ηθική και τις προεκτάσεις της στην
καθημερινή ζωή. Ήταν γνώστης και ευνοϊκά διακείμενος στην Πυθαγόρεια διδασκαλία και εν γένει φιλοσοφία και το γεγονός αυτό τον
επηρέασε ώστε να διατυπώσει τα Πλατωνικά δόγματα επενδεδυμένα με Πυθαγόρεια
λογική. Μαθητές του ήταν ο Πολέμων (σχολάρχης) ο οποίος τον διαδέχθηκε το 314 π.Χ. στην Ακαδημία, ο Ζήνων ο Κιτιεύς, ο Επίκουρος και ο Κράτης ο Αθηναίος. καλυτέρων εταίρων της εποχής όπως η Λαΐς και η Φρύνη.
Θεοδώρα Τσερπέ
